منبع اصلی فیزیک کتاب های درسی رسمی آموزش و پرورش است، اما مطالعهٔ این کتاب‌ها در ابتدای راه برای عموم دانش‌آموزان سنگین و طاقت فرسا است زیرا بسیار فشرده نوشته شده‌اند و عملا در آنها محتوای گسترده و عمیقی در متنی نسبتا کوتاه و متراکم گنجانده شده است. به همین دلیل، برای درک هرچه بیشتر این کتاب‌ها لازم است دانش‌آموزان زمینه و تجربهٔ ذهنی لازم را به‌دست آورند. برای رسیدن به این تجربهٔ ذهنی گام‌های زیر میتواند راهگشا باشد:
هشدار: پیش از هر چیز، ماشین حساب را تا پایان دبیرستان کلا از زندگیتان حذف کنید (به خصوص اگر میخواهید کنکور بدهید). استفاده از ماشین حساب حین حل مسائل فیزیک ترمز دوگانه است: هرگز در محاسبات ذهنی به تسلط نمیرسید و هرگز نمی توانید درست روی مسائل فیزیک تمرکز کنید. این هشدار را کاملا جدی بگیرید!
- در هر مبحث، مجموعه‌ای از تمرین‌ها و پرسش‌های هدفمند در اختیار داشته باشید، یعنی تمرین‌هایی که مربوط به آن مبحث باشند، به دقت تیپ‌بندی و دسته‌بندی شده باشند و از آسان به دشوار مرتب شده باشند. حتما باید به پاسخ تشریحی این مسائل هم دسترسی داشته باشید. یک کتاب کمک‌آموزشی متناسب با سطح علمی دانش‌آموز میتواند این نیاز را برآورده کند.
- جزوه درسی معلم‌تان را دقیق مطالعه کنید و حین مطالعه، فرمول‌های آن مبحث را بر یک روی یک برگ کاغذ یادداشت کنید. سعی کنید هنگام یادداشت کردنِ هر فرمول آن را به خاطر بسپارید.
- هر دسته از تمرین‌ها را یک‌به‌یک از آسان به دشوار حل کنید. [لینک راهنمای روش حل مسئله در فیزیک]
- در کنار مسائلی که برای حل‌شان ناچار بوده‌اید به پاسخ تشریحی مراجعه کنید علامت بگذارید. علاوه بر این ممکن است مسائلی هم بوده باشد که خودتان حلش کرده اید و در خلال حل آن به نکتهٔ جدیدی از آن مبحث پی برده اید. در کنار این مسائل هم علامت بگذارید. این‌‌ها مسائلی هستند که باید دوباره به آنها مراجعه کنید و دست کم دو یا سه بار دیگر حل‌شان کنید. این کار باید ظرف دو هفته تا حداکثر یک ماه پس از اولین مرتبهٔ حل این مسائل در فواصل زمانی منظم انجام شود.
توجه: کار حل مسئله زمانی تمام میشود که علاوه بر یافتن فرمول یا فرمول‌های مناسب و جاگذاری اعداد در آنها محاسبات را تا آخرین مرحله ادامه داده و به جواب نهایی رسیده باشید. هر بار که مسئله ای را حل می کنید باید این قاعده را رعایت کنید، حتی اگر در مراحل حل تکراری مسئله باشد. این کار هم مهارتتان را در محاسبه بالا می‌برد و هم در تثبیت بسیاری از نکات ریز کمک‌تان خواهد کرد. مطمئن باشید با این روش خودتان چیزهایی را خواهید آموخت که به هیچ روش دیگری نمی‌توان آموزش‌شان داد.
پس از همهٔ این مراحل، حالا می‌توانید سراغ کتاب درسی‌تان بروید و آن را با خیال راحت مطالعه کنید. اگر گام‌های بالا را درست برداشته باشید، مطمئنا می‌توانید لایه‌های پنهان کتاب درسی را ببینید و سطرهای نانوشته‌اش را بخوانید.
مسعود ایثاری
ثبت ديدگاه